موتور های ( موومنت ) ساعت های مچی

باسلام 

اینجانب علی ساعتچی ، در این مطلب قصد دارم شما علاقمندان به دنیای ساعت را با موومنت های (موتور) ساعت های مچی آشنا کنم .

همانطور که ملاحظه می کنید، ما از کلمه موومنت (MOVEMENT) استفاده می کنیم ؛ چنانچه به قسمت پایین صفحه ساعت خود نگاه کنید با دو فونت کوچک JAPAN MOVT یا SWISS MOVT مواجه خواهید شد ؛ بدین منظور موتور ساعت شما طراحی کشور ژاپن یا سوییس می باشد که معمولا بر روی ساعت های کوارتز  این عنوان را می بینیم.

نکته : این دو عنوان عموما در ساعت های اصل اعتبار دارند ؛ زیرا نمی توان از ساعت های فیک یا تقلبی انتظار داشت که به طور حتم در ساخت آن از موومنت سوییسی یا ژاپنی استفاده شده باشد.

بنابراین ، هر زمان در دنیای ساعت به کلمه (موومنت) برخورد کردیم ، از لحاظ لغوی به معنای جنبش می باشد ، که از آن به عنوان قلب تپنده ساعت هم یاد می شود.

انواع موومنت ها

به طور کلی می توان به دو دسته  از موومنت های ساعت اشاره کرد:

• مکانیکی
• کوارتز

موومنت های مکانیکی  نیز  به  دو  دسته اتوماتیک  و کوکی تقسیم می شوند . البته امروزه بسیاری از موومنت های اتوماتیک قابلیت کوک دستی نیز دارند و این نشان از دو منظوره بودن آن ها است.

موتور های کوکی : ابتدایی ترین و سنتی ترین موتور های ساعت هستند که منبع انرژی آن ها برای حرکت ، نیروی فنر می باشد و فنر نیروی خود را از ما می گیرد و به این صورت که با چرخاندن کراون crown(دسته کوک یا پیچ کوک) ، فنر در موومنت جمع می شود و نیروی خود را به بزرگترین چرخ دنده منتقل می کند و این نیرو به ترتیب و چرخ به چرخ جلو می رود و به سیستم ESCAPEMENT  می رسد.

ESCAPEMENT در لغت به معنای فرّار است . این سیستم شامل چرخ دنگ(Escape Wheel) و دنگ  می باشد که وظیفه آن تبدیل حرکت دورانی به گسسته است و نیرو در نهایت به رقاصک (Balance Wheel) منتقل می شود.

موومنت های اتوماتیک  نیز  به  همین صورت کار می کنند اما با این تفاوت که یک لنگر  و سیستم چرخ اتوماتیک که مدل های متفاوتی دارند ، به صورت خودکار  فنر  را  جمع می کنند . در این مدل از موتور ها با حرکت انسان زمانی که ساعت به دست بسته شده است لنگر بر روی  یک  محور  می چرخد  و از طریق سیستم اتوماتیک آن موومنت ، فنر ساعت جمع یا به اصطلاح کوک می شود.

نکته: موومنت های مکانیکی معمولا بین 5 تا 10 سال کار مداوم (بستگی به کالیبر موومنت دارد) ، نیاز به سرویس و تنظیم توسط یک ساعت ساز  یا   تعمیرکار  ماهر دارند که برای کارکرد درست و طول عمر موومنت این امر بسیار ضروری می باشد . ساعت های مکانیکی به شدت نسبت به ضربه حساس هستند و با ضربه نسبتا شدید به راحتی آسیب می بینند.

موومنت کوارتز 

موتور های کوارتز شکل ساده ای از موتور های ساعت هستند که از سنگ کوارتز  بهره  فراوان می گیرند . از دقت بالایی برخوردار هستند و مبنع انرژی آن ها باتری می باشد.

موومنت های  کوارتز  نیز  مدل های متفاوتی دارد که با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی طراحی و ساخته شده اند که هر کدام مزایا و معایب خود را دارند.

این موومنت در قرن بیستم  معرفی و توسط شرکت سیکو ژاپن به تولید انبوه رسید و به حدی موفق بود که امروزه اکثر ساعت هایی که به بازار عرضه می شوند با این موومنت به دست مشتریان می رسند.

مزایای موومنت یا موتور های کوارتز

• دقت بسیار بالاتر نسب به موومنت های مکانیکی
• قیمت مناسب نسبت به موومنت های مکانیکی
• هزینه سرویس و نگهداری پایین تر
• حساسیت کم تر به ضربه نسبت به موومنت های مکانیکی
• وزن کم تر که موجب کاهش وزن ساعت می شود
• منبع انرژی آن ها باتری می باشد و نیاز به کوک و حرکت برای کار ندارند

اولین موتور کوارتز که به تولید انبوه رسید – طراحی و ساخت توسط شرکت سیکو ژاپن

تمرکز ما در این مطلب بر روی معرفی دو نوع اصلی موتور ساعت و مفاهیم در این زمینه بود.

در مطالب بعد ، درباره انواع موومنت کوارتز  و نحوه کارکرد آن بیشتر صحبت خواهیم کرد.

با تشکر از توجه شما